Китаб Хона

Composite bow with recurved limbs and recessed grip, the limbs of elongated oval cross-section with a flat upper surface (maximum of circa 34 x 20 mm). A horn layer on the belly of each limb (rasp marks), beginning at the bone reinforcement on the inner surface of the grip and extending up to the base of the composite wooden ear. The grip reinforced at both ends with a diagonal sinew winding (one of which is missing). Sinew layers set lengthwise, a protective birch bark casing on the backs of the limbs and on the ears. The upper section of a string nock is missing. Incomplete, damaged, signs of age. The span measures 144 cm.
Unparalleled, almost completely preserved example of an early bow.

Ашидын ерөөл билэгдлээр сүлэлдэн БӨ аймгийн Алтанцөгц сумын төрсөн нугынхаа Хагт Тэхтийн зааг нутгаас олдсон 13 зууны үеийн Нум сумтай золгоно адис авав.Хөвч бүдүүн хүүлүүрний хэсэг бүдүүн байгаа нь Хүлэг баатарууд Язгуурын Урианхай татлагаар татдаг байсан нь нотлогдох шигээ.Энэ боломж бололцоог олгосон ШУАкедемиТүүх Археологийн хүрээлэнгийн ажилтан Амартүвшин Эрдэнэ-очир Галдан нартаа баярлалаа...Энд үзсэн харсан зүйлээс нэгийг онцлохыг хүслээ.Сумны ховдон дотор байгаа зэвтэй сумнууд дотор модон болчуутай нэг урианхай гэхээр сум байсан.Энэ яагаад ийм байдаг юм бол гээд сугалаж хөдөлгөж үзэх гэхэд сумнууд баргашингын баасанд барьцалдсан хөдөдгөөнгүй болсон байсан.Сумны годил болцуу сумнаасаа үргэлж зорж хийсэн гэхээр харагдаж байв.Хөвч нь амгаймчгүй үргэлж амгай мэт гогцоо гарган хоёр талд уяагдсан байлаа.Бүдүүн 5мм орчим мушгиж хийсэн нарийн утас мэт зүйл байв.Ажилтан Галдан шөрмөс боловуу гэж тайлбарласан.Ийм урт шөрмөс бол байх учиргүй Анаашны зооны шөрмөс байж болох юм гэж би хэлсэн..ккк Миний зүгээс тайлбар энэ л байлаа.Хөвчинд шөрмөс залгах ямарч боломж байхгүй.Зэвт сумнууд хавтгай цүүцэн хэлбэртэй цөөн тооны сумнууд байсан.Зэвээ модонд шааж оруулж ороож бэхэлсэн дээр үеийн хийцтэй гэхээр байлаа.Тэмүүжин Жамуха хоёр анд барилцахдаа.Арц модон годил Бярууны эвэр нааж нүхлэж хийсэн дуут болцуу солилцож анд барилцсан түүхтэй.Энэ бол болцуут харвааны түүх./Нууц товчоо116 бүлэг/ тэгэхээр энэ 800 Зууны тэртээх олдвор байж болзошгүй.Энэ тухай мэргэжлийн шинжээчид тайлах боловуу даа. Ийнхүү Урианхай болцуут харвааг үгүйсгэгч түүхийг ихээнхэн хэмжээгээр гуйвуулахын оролддог хэсэг бүлэг хүмүүсийн яриаг цэгцэлсэн олдвор байжээ гэх сэтгэгдэл төрснөө нуух юун билээ.ЭндУрианхай болцуут сум олдвороос олдсон анхны тохиолдол ажгуу.. СҮБЭЭДЭЙ СУРЫН ХОЛБОО...СҮБЭЭДЭЙ НУМ СУМНЫ ҮЙЛДВЭР.